Սեզոնային գրիպ. կանխարգելում և բուժում
Սեզոնային գրիպը, որը տարածված է ամբողջ աշխարհում, սուր շնչառական վարակ է։
Գոյություն ունի գրիպի վիրուսների 4 տեսակ ՝ A, B, C և D: Գրիպի A և B վիրուսները շրջանառելով առաջացնում համաճարակներ:
Տարեկան գրանցվում է սեզոնային գրիպի մոտ մեկ միլիարդ դեպք, այդ թվում՝ ծանր հիվանդության 3-5 միլիոն դեպք: Այն տարեկան առաջացնում է 290 000-ից 650 000 շնչառական մահ: Ստորին շնչուղիների գրիպի հետ կապված 5 տարեկանից ցածր երեխաների մահացությունների 99 տոկոսը տեղի է ունենում զարգացող երկրներում:
Մասնագետները կարծում են, որ գրիպի վիրուսները տարածվում են հիմնականում օդակաթիլային ճանապարհով, երբ գրիպով հիվանդները հազում են, փռշտում կամ խոսում:
Ավելի հազվադեպ, մարդը կարող է վարակվել ՝ դիպչելով առարկաներին, որոնց վրա գտնվում են գրիպի վիրուսները, այնուհետև դիպչելով բերանին, քթին կամ աչքերին:
Գրիպի վիրուսը կրում է սեզոնային բնույթ՝ բարեխառն կլիմայական գոտիներում սեզոնային համաճարակները հիմնականում տեղի են ունենում ձմռանը, մինչդեռ արևադարձային շրջաններում գրիպը կարող է առաջանալ ողջ տարվա ընթացքում՝ առաջացնելով ավելի անկանոն բռնկումներ:
Վարակվելուց մինչև հիվանդություն ընկած ժամանակահատվածը, որը հայտնի է որպես ինկուբացիոն շրջան, մոտ 2 օր է, կարող է տատանվել 1-4 օր։
Ախտանշաններն ու ռիսկի խմբերը
Գրիպի հիմնական ախտանշաններն են՝
Ծանր հիվանդության կամ վարակի հետ կապված բարդությունների ավելի մեծ ռիսկի խմբերն են՝
Ախտորոշում
Գրիպի ցածր ակտիվության ժամանակահատվածում կամ համաճարակային իրավիճակներից դուրս, այլ շնչառական վիրուսներով վարակումը (օրինակ ՝ SARS-CoV-2, ռինովիրուս, շնչառական սինցիցիալ վիրուս, պարաինֆլուենցիա և ադենովիրուս) կարող է նաև դրսևորվել որպես գրիպի նման հիվանդություն (HSP), ինչը դժվարացնում է կլինիկորեն տարբերակել գրիպն այլ հարուցիչներից: Վերջնական ախտորոշման համար անհրաժեշտ է հավաքել համապատասխան շնչառական նմուշներ և անցկացնել լաբորատոր ախտորոշիչ հետազոտություններ։ Լաբորատոր հաստատումը սովորաբար իրականացվում է անտիգենի ուղղակի հայտնաբերման, վիրուսի մեկուսացման կամ գրիպի հատուկ ՌՆԹ-ի հայտնաբերման միջոցով՝ հակադարձ տրանսկրիպտազ-պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա(RT-PCR):
ԱՀԿ-ն հրատարակում և թարմացնում է լաբորատոր մեթոդների տարբեր ուղեցույցներ:
Արագ ախտորոշիչ թեստերն օգտագործվում են կլինիկական պայմաններում, բայց դրանք ավելի քիչ զգայունություն ունեն՝ համեմատած RT PCR մեթոդների հետ, և դրանց հուսալիությունը մեծապես կախված է օգտագործման պայմաններից:
Բուժում
Գրիպի դեմ հակավիրուսային դեղամիջոցները դեղատոմսով դեղեր են: Հակավիրուսային դեղամիջոցները չեն վաճառվում առանց դեղատոմսի: Բուժառուն կարող է դրանք ձեռք բերել դեղատնից միայն բժշկի նշանակմամբ: Հակավիրուսային դեղամիջոցները տարբերվում են հակաբիոտիկներից, որոնք պայքարում են բակտերիալ վարակների դեմ: Հակաբիոտիկները չեն գործում գրիպի վիրուսների դեմ:
ԱՀԿ-ի գրիպի վերահսկման և պատասխան գործողությունների գլոբալ համակարգը (HSEGO) վերահսկում է շրջանառվող գրիպի վիրուսների դիմադրությունը հակավիրուսային դեղամիջոցների նկատմամբ՝ ժամանակին փաստական տվյալներ տրամադրելու համար՝ հակավիրուսային դեղերի օգտագործման հետ կապված ազգային քաղաքականություն մշակելու համար։
Կանխարգելում
Գրիպի և բարդությունների կանխարգելման լավագույն միջոցը գրիպի տարեկան պատվաստումն է 6 ամսական և ավելի բարձր տարիքային խմբի յուրաքանչյուր անձի համար: Հատկապես կարևոր է տարեկան պատվաստումն այն մարդկանց համար, ովքեր գրիպի լուրջ բարդությունների զարգացման ռիսկի տակ են:
Գրիպի կանխարգելման այլ միջոցները՝