Դիմել մեզ

Հակասնկային դեղեր

Հակասնկային դեղեր

19.09.2025
Հակասնկային դեղեր

Հակասնկային դեղերը լայնորեն կիրառվում են տարբեր սնկային վարակների բուժման և կանխարգելման նպատակով: Դրանք դասակարգվում են  ըստ ազդեցության տարբեր  մեխանիզմների, կիրառվում են տեղային/ մոմիկներ,քսուքներ/ և համակարգային/ ներքին ընդունում, ինֆուզիոն եղանակով/ ձևով:

Հակասնկային դեղերի ընտրության չափորոշիչներ

Սնկի տեսակը (Candida, Aspergillus, Cryptococcus, այլն),վարակի ծանրության աստիճանը և տեղակայումը (մաշկային, օրգանային, համակարգային),հիվանդի իմունային վիճակը, դեղերի կենսամատչելիությունը, տոքսիկությունը և փոխազդեցությունները:

Առավել հաճախ կիրառվող հակասնկային դեղերից են նիստատինը և ֆլուկոնազոլը:

Նիստատինը պոլիենային հակասնկային դեղամիջոց է,կապվում է սնկի բջջաթաղանթի մեջ պարունակվող էրգոստերոլի հետ,առաջացնում է բջջաթաղանթում անցքեր, որոնք խանգարում են իոնների և կենսական նյութերի հավասարակշռությանը,բերում է սնկային բջջի լիզիսին և մահվան: Օգտագործվում է հիմնականում տեղային / մակերեսային/՝  Candida տեսակի սնկերի առաջացրած վարակների բուժման համար/օրինակ՝ բերանի խոռոչի սնկային վարակներ՝ հատկապես նորածինների, ՄԻԱՎ-ով/իմունոդեֆիցիտով ապրող, ինհալյացիոն կորտիկոստերոիդներ օգտագործող հիվանդների մոտ,աղիքային կանդիդոզ,վագինալ կանդիդոզ,մաշկի սնկային վարակներ, քանի որ ներքին ընդունման /per os/ դեպքում  ներծծվում է աննշան։ Քանի որ նիստատինը գրեթե չի ներծծվում համակարգային շրջանառության մեջ՝ կողմնակի ազդեցությունները շատ հազվադեպ են։
Սակայն կարող են լինել՝ սրտխառնոց, փորլուծություն (ներքին ընդունման ժամանակ),ալերգիկ ռեակցիաներ (հազվադեպ),տեղային գրգռում (քսուքների դեպքում):

Ֆլուկոնազոլը տրիազոլային հակասնկային միջոց է, երբեմն համատեղվում է հակաբիոտիկների հետ, երբ առկա է երկրորդային սնկային վարակներ, պարտադիր բժիշկ մասնագետի ցուցմամբ և հսկողությամբ:

Ֆլուկոնազոլի կանխարգելիչ կիրառումը կարող է արդարացված լինել ՝

Երբ արյան  մեջ նեյտրոֆիլների անկումը 7 օր և ավել է / համաձայն կլինիկական հետազոտության/

Բարձր ռիսկայնության ինտենսիվ թերապայի բաժանմունքի հիվանդներ, ովքեր ունեն candida տեսակի սնկերի բազկողմանի գաղութացում, երկարատև լայն սպեկտրի հակաբիոտիկոթերապիա,մեխանիկական օդափոխում և այլ դեպքերում:

Ծայրահեղ իմունոդեֆիցիտով պացիենտներ, օրինակ ՄԻԱՎ-ով ապրող անձինք, երբ CD4+ լիմֆոցիտների քանակը խիստ ցածր է,

Բժշկական պատմության մեջ կանդիդաների կրկնվող վարակներ;

Ազոլային խմբի հակասնկային դեղեր են նաև իտրակոնազոլը, վորիկոնազոլը,կետոկոնազոլը և այլն: Դրանք արգելակում են սնկերի բջջաթաղանթների կարևոր բաղադրիչի ՝ էրգոստերոլի սինթեզը։ Կողմնակի ազդեցություններ՝ լյարդային ֆունկցիայի խանգարումներ, գաստրոինտեստինալ ախտանիշներ, դեղային փոխազդեցություններ

Բացի վերոնշյալ դեղերից նաև գոյություն ունեն այլ ազդեցության մեխանիզմով հակասնկային միջոցներ, որոնք  արգելակում են β-(1,3)-D-գլուկանի՝ սնկերի բջջապատի կառուցման համար անհրաժեշտ նյութի սինթեզը՝ կասպոգունգին, միկոֆունգին ,արգելակում են սկուալեն էպօքսիդազա ֆերմենտը՝ էրգոստերոլի սինթեզի վաղ փուլում, օրինակ՝ տերբինաֆինը:

Նիստատինի ազդեցությամբ մեկ այլ դեղամիջոց է Ամֆոտերիցին Բ-ն, որը ի տարբերություն նիստատինի ունի համակարգային ազդեցություն և կիրառվում է ներերակային եղանակով ՝ծանր համակարգային սնկային վարակների դեպքում:Ամֆոտերիցին Բ ն ունի  նեֆրոտոքսիկ է և պետք է կիրառել բժշկի մշտական հսկողության պայմաններում:

Ամֆոտերիցին Բ-ի հետ համատեղ կիրառվում է նաև ֆլուցիտոզինը, որը խանգարում է սնկերի ԴՆԹ/ՌՆԹ սինթեզը: Արտահայտված հեմատոտոքսիկ է:

Կանխարգելիչ կիրառումը հակաբիոտիկների հետ խորհուրդ չի տրվում, և դրա կիրառումը պետք է լինի հիմնավորված՝ հաշվի առնելով ռիսկային գործոնները, վարակների տեսակները և հնարավոր դեղաբանական փոխազդեցությունը:

Կանխարգելիչ նպատակով կիրառումը կլինիկական փորձարկումներով ապացուցված չէ և հաստատված չէ որպես ստանդարտ մոտեցում:

Դա երբեմն ոչ թե կանխում է շատերի պատկերացրած սնկային հիվանդությունը, այլ կարող է առողջությանը հասցնել զգալի վնաս: