Տոնզիլիտները ամենատարածված հիվանդություններից են։ Դրանք հատկապես հանդիպում են երեխաների և երիտասարդների շրջանում։ Տոնզիլիտների դեպքում ախտահարվում են  նշիկները (հայտնի որպես «գլաններ»), որոնք օրգանիզմի ավշային համակարգի մի մասն են։ Առավել հաճախ ախտահարվում են քմային նշիկները։

Տոնզիլիտների հիմնական պատճառներն ինֆեկցիոն հիվանդություններն են, հարուցիչները կարող են լինել և՛ բակտերիաները, և՛ վիրուսները, և՛ սնկերը։ Բակտերիալ պատճառներից հիմնականն A խմբի բետտա հեմոլիտիկ ստրեպտոկոկն է։ Կարևոր է իմանալ, որ այս հիվանդությունը չի հանդիպում մինչև 2 տարեկան երեխաների մոտ։ Վիրուսային պատճառներից են ադենովիրուսը, էպշտեյն Բարրի վիրուսը, ցիտոմեգալովիրուսը, էնտերովիրուսը, գրիպի վիրուսը և այլն։

Կլինիկական դրսևորումները տոնզիլիտների դեպքում՝

-ընդհանուր թուլություն,

-ցավ կոկորդում,

-ջերմության բարձրացում,

-ավշային հանգույցների մեծացում,

-գլխացավ։

Տոնզիլիտների ախտորոշումը հիմնականում դրվում է բժշկի զննության արդյունքում, համապատասխան գանգատների առկայության դեպքում։ Երբեմն հնարվոր է անհրաժեշտ լինեն որոշ հետազոտություններ (արյան, բկանցքից քսուքի, սոնոգրաֆիկ)։ Կարևոր է հիշել, որ բժիշկն աչքով նայելով՝ անկախ նշիկներին առկա փառի տեսքից, գույնից, չի կարող ախտորոշել թարախային անգինա (վերևում նշված ստրեպտոկոկային տոնզիլիտ)։ Ստրեպտոկոկային տոնզիլիտ ախտորոշվում է բկանցքից վերցված ստրեպ թեսթի (կամ բակ անալիզի) միջոցով։

Իսկ ինչո՞ւ է կարևոր ստուգել ստրեպտոկոկը։

Քանի որ ստրեպտոկոկային տոնզիլիտի դեպքում առկա է արդյունավետ բուժում՝ հակաբակտերիալ, որը նշանակվում է բժշկի կողմից։ Այս բուժումը թույլ է տալիս հիվանդությունն ավելի թեթև տանել, վաղ ապաքինվել, խուսափել ծանր բարդություններից։

Իմիջիայլոց, հենց այս հիվանդության բարդությունն է համարվում ռևմատիզմը, պետք չէ խառնել այլ ռևմատոլոգիական հիվանդությունների հետ։ Հենց հակաբիոտիկների շնորհիվ է, որ այսօր շատ հազվադեպ է այս հիվանդությունը հանդիպում։

Իսկ ի՞նչ անել վիրուսային վարակների դեպքում (եթե ստրեպ թեսթը բացասական է)։

Եթե ստրեպ թեսթը բացասական է, և Ձեզ զննող բժիշկը չի տեսնում անհանգստացնող գանգատներ (օրինակ՝ երբ տոնզիլիտը միակողմանի է), ապա հարկավոր է վիճակը դիտարկել, որպես վիրուսային և բուժումն իրականացնել միայն ախտանշանային, այսինքն՝ միայն ջերմիջեցնող ցավազրկողներ, առատ հեղուկներ, ըմպանի ողողումներ։

Հեղինակ՝ ԻՀԱԿ զինվորական բաժանմունքի բժիշկ-վարակաբան Կլեմենտի Պետանյան