ԱՄՓՈՓ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒՅԹՅՈՒՆ
2024 ԹՎԱԿԱՆԻ 1-ԻՆ ԿԻՍԱՄՅԱԿԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ՀՀ ԱՆ ԻՆՖԵԿՑԻՈՆ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿԵՆՏՐՈՆ ՓԲԸ-Ի ԿՈՂՄԻՑ ԿԱՏԱՐՎԱԾ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
ՀՀ ԱՆ Ինֆեկցիոն հիվանդությունների ազգային կենտրոնը ԱՆ 2020 թվականի օգոստոսի 6-ի թիվ 2636-Ա հրամանով հաստատված իր կանոնադրության համաձայն 2024 թվականի 1-ին կիսամյակի ընթացքում իրականացրել է հետևյալ աշխատանքները.
2024թ. առաջին կիսամյակի ընթացքում տրամադրվել է ՄԻԱՎ վարակի վերաբերյալ խորհրդատվություն 1147 այցելուի: Իրականացվել է ՄԻԱՎ վարակ ախտորոշում ստացած բոլոր պացիենտների համաճարակաբանական հետազոտություն (ՀՀ-ի ՝ 287 և օտարերկրյա՝ 22 քաղաքացիներ), որի ընթացքում հավաքագրվել է պացիենտի վարակման հավանական ուղու, վայրի և ժամանակի, զուգընկերների, ընտանեկան կարգավիճակի և այլ տեղեկատվություն, ինչպես նաև տրամադրվել է խորհրդատվություն ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ:
Իրականացվել է ՄԻԱՎ վարակով պացիենտների կոնտակտավորների բացահայտմանն ուղղված աշխատանքներ, կազմակերպվել են երեխաների և կոնտակտավորների հետազոտությունները, ընտանիքի անդամներին տրամադրվել է խորհրդատվություն: 2024թ. առաջին կիսամյակի ընթացքում թվով 273 ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ խորհրդատվություն է տրամադրվել ՄԻԱՎ վարակով պացիենտի զուգընկերոջը, մտերիմին, հարազատին:
Իրականացվել է ՄԻԱՎ վարակի համաճարակաբանական դիտարկման համակարգի շրջանակներում հավաքագրված տվայների վերլուծություն՝ համաճարակաբանական նկարագրական մեթոդով՝ ըստ սեռի, տարիքի, աշխարհագրական տարածվածության, փոխանցման ուղու, վարակման հնարավոր ժամկետների, բնակավայրի և վարակման հավանական վայրի, բնակչության տարբեր խմբերին պատկանելիության, հետազոտման պատճառների և այլն: Ուսումնասիրվել են ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ տարածաշրջանի համաճարակի զարգացման միտումները:
2. ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ու բուժման աշխատանքների իրականացում
2.1 ՀՌՎ բուժում
2024թ․ հունիսի 30-ի դրությամբ ՀՌՎ բուժում է ստանում 3672 ՀՀ քաղաքացի: Տվյալ ժամանակահատվածում ամբուլատոր կլինիկայի կողմից տրամադրվել է 5989 ծառայություն 3650 պացիենտ։ Տրամադրված ծառայություններից 305-ը եղել է առաջնային այց։
2․2 Մորից երեխային ՄԻԱՎ-ի փոխանցման կանխարգելում
2024թ․ հունիսի 30-ի դրությամբ մորից երեխային ՄԻԱՎ-ի փոխանցման կանխարգելում ստացածների թիվը կազմել է 35 ։
2․3 Նախակոնտակտային և հետկոնտակտային կանխարգելում
2024թ. առաջին կիսամյակի ընթացքում նախակոնտակտային կանխարգելում ստացել է 54 անձ։ Հետկոնտակտային կանխարգելում ստացել է 39 անձ։
3․ Խոցելի խմբերի և միգրանտների շրջանում իրականացված ծրագրային աշխատանքներ
2024թ․ իրականացվել է մշտադիտարկում խոցելի խմբերի, միգրանտների և նրանց զուգընկերների շրջանում ՄԻԱՎ-ի կանխարգելման ծրագրեր իրականացնող հասարակական կազմակերպություններում և ՀՀ մարզային բժշկական հաստատություններում։
ՏՍՏ-ների, ԿՍԿ-ների և ՏԱ-ների շրջանում ՄԻԱՎ-ի կանխարգելում ԳՀ ծրագրի շրջանակներում ՆՍ ՄՀԿ-ի կողմից 2024թ․ 1-ին կիսամյակի ընթացքում խոցելի խմբերից ՏՍՏ-ների շրջանում կատարվել է 5353 թեստավորում, որի արդյունքում հայտնաբերվել է 73 նախնական դրական դեպք, որից ԻՀԱԿ է հասել 60-ը և կարգավիճակը հաստատվել՝ 59-ի մոտ (3-ը հին պացիենտ)։ ԿՍԿ-ների շրջանում իրականացվել է 2070 թեստավորում, հայտնաբերվել է 15 նախնական դրական դեպք , որից ԻՀԱԿ է հասել 10-ը և կարգավիճակը հաստատվել է 10-ի մոտ (2-ը հին պացիենտ)։ ՏԳ-ների շրջանում իրականացվել է 79 թեստավորում, որից հայտնաբերվել է 2 նախնական դրական դեպք, որից ԻՀԱԿ է հասել և կարգավիճակը հաստատվել է 2-ի մոտ (1-ը հին պացիենտ)։
ԹՆՕ-ների շրջանում կատարվել է 3123 թեստավորում, որի արդյունքում հայտնաբերվել է 17 նախնական դրական դեպք, որից ԻՀԱԿ է հասել 15-ը և կարգավիճակը հաստատվել՝ 15-ի մոտ:
ՄԻԱՎ-ի հայտնաբերում քաղաքաբնակ միգրանտների և նրանց զուգընկերների շրջանում ԳՀ ծրագրի 2024թ․ 1-ին կիսամյակի ընթացքում իրականացվել է 11316 թեստավորում, որից հայտնաբերվել է 63 նախնական դրական դեպք, որից ԻՀԱԿ է հասել 59-ը և կարգավիճակը հաստատվել՝ 56-ի մոտ (4-ը հին պացիենտ)։
2024թ. առաջին կիսամյակում Ռուսաստանի Դաշնության օգնության ծրագրի և Միգրացիայի միջազգային կազմակերպության աջակցությամբ շարժական կլինիկաներում ծառայություն է ստացել 14205 մարդ, որոնցից 6852-ը հետազոտվել է ՄԻԱՎ-ի, վիրուսային հեպատիտներ Բ-ի, Ց-ի և սիֆիլիսի վերաբերյալ: Հետազոտությունների ընթացքում արձանագրվել է ՄԻԱՎ-ի 3 (նոր դեպք), հեպատիտ Բ-ի՝ 53, հեպատիտ Ց-ի՝ 121 (81 առաջնային՝ ԻՀԱԿ-ում իրականացված ՊՇՌ հետազոտության արդյունքներով) և սիֆիլիսի 5 դրական պատասխան:
4. ՀՀ տարածքում, ՄԻԱՎ վարակի և ՁԻԱՀ-ի հայտնաբերմանն ուղղված լաբորատոր հետազոտություններ կատարող կազմակերպությունների գործունեության որակի նկատմամբ հսկողության գործընթացին մասնակցություն
Առաջին կիսամյակի ընթացքում իրականացվել է 59 այց 58 բուժհաստատությունում։ Բժշկական կենտրոններ այցերի ընթացքում հանդիպումներ են եղել տնօրենների, փոխտնօրենների, համաճարակաբանների, կանանց կոնսուլտացիաների ու ծնդաբերական բաժանմունքների մանկաբարձ-գինեկոլոգների և լաբորատոր մասնագետների հետ:
Հանդիպումների ժամանակ քննարկվել են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2023 թվականի դեկտեմբերի 28-ի «ՄԻԱՎ-ի հակամարմինների և սիֆիլիսի հակամարմինների միաժամանակյա հայտնաբերման համար իմունաքրոմատոգրաֆիկ արագ թեստ-հավաքածուների տրամադրման մասին» թիվ 6405-Ա հրամանը: Նշվել է, որ այսուհետ նախածննդյան խնամք տրամադրող բոլոր բժշկական կազմակերպությունները, համաձայն հրամանի, ստանալու են իմունաքրոմատոգրաֆիկ արագ թեստ-հավաքածուներ և հղիների ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտություններն իրականացնելու են իրենց լաբորատորիաներում, իսկ ԻՀԱԿ-ի մասնագետների կողմից իրենց տրամադրվելու է մեթոդական և գործնական աջակցություն: Մանկաբարձ-գինեկոլոգների հետ քննարկվել է նաև 2024 թվականի փետրվարի 27-ի թիվ 1081-Լ հրամանը, որի համաձայն մարդու իմունային անբավարարության վիրուսով պայմանավորված վարակի վերաբերյալ հետազոտություն և խորհրդատվություն տրամադրվում է առաջին այցի ժամանակ և 30 շաբաթական ժամկետում` անկախ ռիսկի գործոններից: Մանկաբարձ-գինեկոլոգներին կրիկին հիշեցվել է, որ եթե ծննդկանը փոխանակման քարտում չի ունենում տվյալներ ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտության մասին, ծննդալուծումից առաջ պետք է իրականացվի ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտություն:
Այցերի ընթացքում ուսումնասիրվել են արյան նմուշառման, նմուշների մշակման, պահպանման, լաբորատորիա տեղափոխման, ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտության իրականացման գործընթացները, գրանցամատյանների և ուղեգրերի առկայությունն ու համապատասխանությունը համաձայն ՀՀ ԱՆ 2017թ․ օգոստոսի 4-ի թիվ 2412-Ա հրամանով հաստատված «ՄԻԱՎ վարակի վերաբերյալ հետազոտության և խորհրդատվության, լաբորատոր ախտորոշման կլինիկական ուղեցույցի» պահանջներին:
Կանանց կոնսուլտացիաներում ուսումնասիրվել է ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ խորհրդատվության տրամադրման, հետազոտության համար ուղեգրման և արյան նմուշառման գործընթացները:
5. ՄԻԱՎ վարակի, ՁԻԱՀ-ին զուգորդող հիվանդությունների կանխարգելմանը, ՄԻԱՎ վարակակիրների և ՁԻԱՀ-ով պացիենտների ախտորոշմանը, բուժմանը և սոցիալական պաշտպանվածության ուղղված ազգային ռազմավարական ծրագրերի մշակում և միջոցառումների իրականացում
5․1 Ախտորոշում
ՄԻԱՎ-ի կանխարգելման շրջանակներում իրականացվող աշխատանքների արդյունքում 2024թ. առաջին կիսամյակի ընթացքում ՀՀ քաղաքացիների շրջանում ախտորոշվել 287 դեպք, օտարերկրացիների շրջանում` 22: Ախտորոշվել է ՁԻԱՀ-ի 81 և արձանագրվել մահվան 46 դեպք ՀՀ քաղաքացիների շրջանում։
5․2 Օպորտունիստական վարակներ
2024թ․ 1-ին կիսամյակի ընթացքում 97 ՄԻԱՎ-ով ապրող ՀՀ քաղաքացի ստացել է ՕՎ բուժում, որից 31-ը 2024թ․ հաստատված դեպքեր են։ Օվ կանխարգելում ստացել է 537 ՄԻԱՎ-ով ապրող ՀՀ քաղաքացի, որից 47-ը 2024թ․ հաստատված դեպքեր են:
6. ՄԻԱՎ/ ՁԻԱՀ-ի, ՁԻԱՀ-ին զուգորդող հիվանդությունների խնդիրներին նվիրված ազգային և միջազգային համագումարների, համաժողովների, կոնֆերանսների, սեմինարների, վարժանքների, խորհրդակցությունների կազմակերպում և մասնակցություն:
2024 թվականի երկրորդ եռամսյակի ընթացքում ԻՀԱԿ-ում կայացել են "ՄԻԱՎ վարակով հղիների վարում և մորից` երեխային ՄԻԱՎ վարակի փոխանցման կանխարգելում" և "Միջին բուժանձնակազմի դերը մորից երեխային ՄԻԱՎ վարակի փոխանցման կանխարգելման գործում" թեմաներով դասընթացների շարք՝ Երևանի ծննդատների համապատասխանաբար ավագ և միջին բուժաշխատողներ համար։ Դասընթացին մասնակցել են 81 ավագ և 93 միջին բուժաշխատողներ հետևյալ բուժհաստատություններից՝ Մոր և մանկան Առողջության Պահպանման ԳՀԿ, Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ ԲԿ, Վերարտադրողական առողջության, պերինատոլոգիայի, մանկաբարձության և գինեկոլոգիայի հանրապետական ինստիտուտ, Սուրբ Աստվածամայր ԲԿ, Շենգավիթ ԲԿ, Էրեբունի ԲԿ, Աստղիկ ԲԿ։ Մասնակիցներին շնորհվելու է շարունակական մասնագիտական զարգացման 7-ական տեսական կրեդիտ։
7.Ինֆեկցիոն հիվանդությունների ախտորոշում, այդ հիվանդություններով տառապող անձանց մասնագիտական ստացիոնար և ամբուլատոր բուժկանխարգելիչ օգնության կազմակերպում
7.1 Ինֆեկցիոն հիվանդությունների ազգային կենտրոնում ստացիոնար և ցերեկային ստացիոնար պայմաններում բժշկական օգնություն և սպասարկում է ստացել 3920 պացիենտ, որոնց քանանակակազմը ըստ տարիքային խմբերի՝ Աղյուսակ 1
Հ/հ |
Հիվանդությունների անվանումը |
Ծածկագիրն ըստ ՀՄԴ* X |
Ընդունվել են ընդամենը |
Մինչև 18տ |
18տ-ից մեծ |
|
Ընդամենը |
|
3920 |
1974 |
1946 |
1 |
Covid-19 |
U07.1 |
215 |
128 |
87 |
2 |
ՄԻԱՎ |
B20-B24 |
88 |
3 |
85 |
3 |
Վիրուսային հեպատիտներ |
B15-B19 |
27 |
4 |
23 |
4 |
Աղիքային վարակիչ հիվանդություններ |
A00-A09 |
894 |
682 |
212 |
5 |
Բրուցելյոզ |
A23 |
83 |
7 |
76 |
6 |
Լեպտոսպիրոզ |
A27 |
0 |
0 |
0 |
7 |
Կապույտ հազ |
A37 |
37 |
36 |
1 |
8 |
Քութեշ |
A38 |
125 |
121 |
4 |
9 |
Մենինգոկոկային վարակ |
A39 |
2 |
0 |
2 |
10 |
Սեպսիս |
A40, A41 |
1 |
0 |
1 |
11 |
Կարմիր քամի |
A46 |
34 |
1 |
33 |
12 |
Կատաղություն |
A82 |
0 |
0 |
0 |
13 |
Հասարակ հերպեսով հարուցված հիվանդություններ |
B00 |
4 |
4 |
0 |
14 |
Ջրծաղիկ |
B01 |
305 |
146 |
159 |
15 |
Գոտևորող որքին |
B02 |
6 |
0 |
6 |
16 |
Մաշկի և լորձաթաղանթի ախտահարումով բնորոշվող վիրուսային վարակներ |
B08-B09 |
136 |
124 |
12 |
17 |
Վարակային մոնոնուկլեոզ |
B27 |
66 |
45 |
21 |
18 |
Վիրուսային վարակ չճշտված տեղակայմամբ |
B34 |
24 |
23 |
1 |
19 |
Միկոզներ |
B35-B49 |
0 |
0 |
0 |
20 |
Լեյշմանիոզ |
B55 |
1 |
0 |
1 |
21 |
Հելմինթոզ |
B65-B83 |
0 |
0 |
0 |
22 |
Այլ վարակիչ հիվանդություններ |
Այլ Aև B |
415 |
260 |
155 |
23 |
Չարորակ նորագոյացություններ |
C00-C97 |
1 |
0 |
1 |
24 |
Արյան և արյունաստեղծ օրգաննների հիվանդություններ |
D50-D89 |
1 |
0 |
1 |
25 |
Վահանաձև գեղձի հիվանդություններ |
E00-E07 |
0 |
0 |
0 |
26 |
Գերճնշումային հիվանդություն |
I10-I15 |
1 |
0 |
1 |
27 |
Սրտի իշեմիկ հիվանդություն |
I20-I25 |
1 |
0 |
1 |
28 |
Արյան շրջանառության համակարգի այլ հիվանդություններ |
i26-i99 |
2 |
0 |
2 |
29 |
Սուր շնչառական վարակներ |
J00-J06, J20-J22 |
730 |
181 |
549 |
30 |
Գրիպ և թոքբորբ |
J09-J18 |
210 |
159 |
51 |
31 |
Շշնչառական օրգանների այլ հիվանդություններ |
J- Այլ |
1 |
0 |
1 |
32 |
Մարսողական օրգանների հիվանդություններ |
K00-K93 |
151 |
17 |
134 |
33 |
Մաշկի և ենթամաշկային բջջանքի հիվանդություններ |
L00-L99 |
7 |
2 |
5 |
34 |
Ոսկրամկանային համակարգի և շարակցական հյուսվածքի հիվանդություններ |
M00-M99 |
0 |
0 |
0 |
35 |
Միզասեռական համակարգի հիվանդություններ |
N00-N99 |
4 |
1 |
3 |
36 |
Ախտանիշեր, նշաններ եվ կլինիկ. ու լաբ. հետազոտ. հայտնաբերված ախտաբ. շեղումներ` այլ դասերում չդասակարգված |
R00-R99 |
309 |
20 |
289 |
37 |
Վնասվածքներ, թունավորումներ եվ արտաքին պատճառների ներգործության որոշ այլ հետեվանքներ |
S-T |
4 |
0 |
4 |
38 |
Այլ հիվանդություններ |
Այլ |
35 |
10 |
25 |
Աղյուսակ 1
Ամբուլատոր խորհրդատվություններ և/կամ բուժում է ստացել 2125 պացիենտ:
8․ Ազգային ծրագրի շրջանակներում 448 պացիենտ ստացել է բուժում ուղղակի ազդեցության հակավիրուսային պրեպարատներով քրոնիկ վիրուսային հեպատիտ C-ի կապակցությամբ:
9. Բժշկական միջամտություններով պայմանավորված վարակների կանխարգելման ուղղությամբ իրականացված աշխատանքներ
Ներդրվել է ՀՀ ԱՆ 3 հոկտեմբեր 2023 թ. <<Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում Ձեռքերի հիգիենային ներկայացվող պահանջներ>> ՍԿ N 3.1.1-002-23 սանիտարական կանոնները և հիգիենիկ նորմատիվները հաստատելու մասին N 46-Ն հրամանի պահանջների գործընթացը։
1.Վիրուսային հեպատիտ Բ – 109 անձ
2.Սեզոնային գրիպ – 80 անձ
3.ԿԿԽ – 50 անձ
4.Մենինգոկոկային ինֆեկցիա – 31 անձ
10. Գիտական և գիտաբժշկական հետազոտությունների իրականացում, ինչպես ինքնուրույն, այնպես էլ այլ հիմնարկների, ընկերությունների հետ համատեղ ծրագրերով
10.1 Ռուսաստանի Դաշնության Սպառողների իրավունքների պաշտպանության և մարդու բարեկեցության վերահսկման դաշնային ծառայության (Ռոսպոտրեբնադզոր) հետ համատեղ 2023 թվականին շարունակվել են մի շարք համատեղ գիտահետազոտական ծրագրեր՝
11. Լաբորատոր – գործիքային ախտորոշման բաժին ծառայության կատարած աշխատանքներ
Լաբորատոր- գործիքային ախտորոշման բաժնի աշխատակիցների 2023թ.-ին կատարած հետազոտությունների թիվը
2024 թվականի հունվարի 1-ից հունիսի 30-ի դրությամբ ԻՀԱԿ լաբորատոր – գործիքային ախտորոշման բաժնի 01.01-01.06.2024թ. կատարած հոտազոտությունների թիվը ներկայացված է ստորև․
Կատարված հետազոտությունը |
Հետազոտությունների թիվը |
ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտություն ԻՖԱ մեթոդով |
3738 |
ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտություն էքսպրես մեթոդով |
550 |
Ռեֆերենս հետազոտություն (իմունաբլոտ) |
378 |
CD4+ և CD8+ T-լիմֆոցիտների քանակական որոշում |
287 |
Վիրուսային հեպատիտ Բ. մակերեսային հակածնի հայտնաբերում ԻՖԱ մեթոդով |
699 |
Վիրուսային հեպատիտ Ց. ընդհանուր հակամարմինների հայտնաբերում ԻՖԱ մեթոդով |
656 |
Ալֆա-ֆետոպրոտեինի քանակական որոշում ( AFP) |
63 |
Վիրուսային հեպատիտ Ց. ընդհանուր հակամարմինների հայտնաբերում էքսպրես մեթոդով |
1094 |
Ցիտոմեգալովիրուսային վարակ. IgG / IgM հակամարմինների հայտնաբերում |
58 |
ՄԻԱՎ/Սիֆիլիս. հետազոտություն էքսպրես մեթոդով |
545 |
Տոքսոպլազմոզ. IgG հակամարմինների հայտնաբերում |
88 |
Տոքսոպլազմոզ. IgM հակամարմինների հայտնաբերում |
34 |
Սիֆիլիսի հակամարմինների հայտնաբերում ԻՖԱ մեթոդով |
471 |
էպշտեյն-Բարր վիրուսի (EBV) հակամարմինների հայտնաբերում ԻՖԱ մեթոդով |
926 |
Վիրուսային հեպատիտ Ա.(HAV) մակերեսային հակածնի հայտնաբերում ԻՖԱ մեթոդով |
51 |
Թիրեոտրոպ հորմոն (TSH) |
13 |
ՊՇՌ ՄԻԱՎ-ի վիրուսային ծանրաբեռնվածության որոշում |
1869 |
ՊՇՌ ՄԻԱՎ-ի որակական հետազոտություններ |
91 |
COVID-19 -ի ՊՇՌ որակական հետազոտություններ |
45 |
Վիրուսային հեպատիտ Բ( HBV) ՊՇՌ հետազոտություններ |
249 |
Վիրուսային հեպատիտ Ց( HCV, HCV-genotipe) ՊՇՌ հետազոտություններ |
950 |
Վիրուսային հեպատիտԴ (HDV) ՊՇՌ հետազոտություններ |
21 |
Պարվովիրուսի ՊՇՌ հետազոտություններ Parvovirus B-19 ՊՇՌ հետազոտություններ |
82 |
էպշտեյն-Բարր վիրուսի (EBV) ՊՇՌ հետազոտություններ |
193 |
Յերսինիոզի հարուցիչի հայտնաբերման Yersinia ՊՇՌ հետազոտություններ |
49 |
Ցիտոմեգալովիրուսային վարակ (CMV) ՊՇՌ հետազոտություններ |
124 |
Մարդու լեյկոցիտար անտիգենի HLA-B5701 ՊՇՌ հետազոտություններ |
26 |
Տուբերկուլոզային միկոբակտերիայի և Ռիֆամպիցինի հայտնաբերման MTB/RIF ՊՇՌ հետազոտություններ |
36 |
Միկոբակտերիալ (LAM) հակածնի հայտնաբերում |
50 |
ՊՇՌ հետազոտություններ |
3735 |
Ընդհանուր կլինիկական հետազոտություններ |
11683 |
Կենսաքիմիական հետազոտություններ |
61830 |
Մանրէաբանական հետազոտություններ |
2126 |
Շճաբանական(Իմունաբանական) հետազոտություններ |
9651 |
ՄԻԱՎ-ի հակառետրովիրուսային դեղերի դեղակայունության որոշում |
206 |
Հետազոտությունների ընդհանուր թիվը |
89231 |